Wyobraź sobie, że stoisz na zboczu nachylonym o połowę kąta prostego. Stopy niezbyt pewnie przylegają do śliskiej, granitowej skały. Jedyną rzeczą, której możesz się chwycić są wątłe łozy winnej latorośli. W uszach rozbrzmiewa świszcząca melodia wiatru podróżującego przez nieznaną przełęcz oraz głuche dudnienie kamienia, który nabierając impetu przetacza się niedaleko twojej nogi. Sprzed oczu zaczyna leniwie odpływać welon porannej mgły. Dopiero teraz dostrzegasz, że stok na którym usiłujesz złapać równowagę jest tyleż długi, co stromy. Na jego krańcu widzisz oślepiającą słonecznym refleksem taflę wielkiej rzeki, która w powolnym rytmie pokonuje zakola zielonego kanionu.
Winobranie w Ribeira Sacra trwa zwykle od połowy września do połowy października. Jego czas nadchodzi wraz o optymalnym (niekiedy z konieczności tylko wystarczającym) stopniem dojrzałości winogron w poszczególnych siedliskach. Ma na to wpływ wiele czynników. Głównym jest oczywiście pogoda. Poza tym, wciśnięte w strome zbocza winnice prowadzące wzdłuż meandrów rzeki Sil są zwrócone w wielu kierunkach względem wędrującego po horyzoncie słońca.
Hiszpańska Galicja to region, w którym pogoda sprzyjająca dojrzewaniu winogron bez większych komplikacji trafia się raz na kilka lat. W tym roku w Ribeira Sacra srogie żniwo w pojedynczych winnicach zebrał grad padający w sierpniu. Efekt - 90 do 100% tamtejszych plonów spisano na straty. Poszkodowanym winogrodnikom na otarcie łez pozostaje rekompensata z wykupionego ubezpieczenia. Typowa galicyjska aura to także silny sprzymierzeniec szarej pleśni. Szczęśliwie, obecny rok w całej Hiszpanii był dosyć suchy i gorący. Ogólny bilans winobrania w DO Ribeira Sacra w 2016 jest umiarkowanie pozytywny: około 5,5 tony zebranych winogron (w poprzednim było rekordowe 6,5 tony).
Około ósmej nad ranem sezonowi pracownicy dowożeni są do miejsc zbiorów winogron. Opuszczają samochody zatrzymujące się w wybranych odcinkach drogowych serpentyn i schodzą po granitowych stopniach na winne parcele. Dzielą się na dwie współpracujące ze sobą grupy o różnych umiejętnościach i zadaniach.
Pierwszą z nich stanowią vendimiadores, w większości mieszkańcy okolicznych wsi i miasteczek. Podstawą w ich pracy jest właściwe obchodzenie się z winoroślą. Obrywane grona muszą być odpowiednio dojrzałe i zdrowe. Ich dłonie wyróżnia zręczność i delikatność, bardziej nabyta w trakcie poprzednich winobrań niż zakodowana w DNA. Niektórzy vendimiadores mają nawet powyżej 60 lat.
Drugą grupę stanowią acarreadores. To bardzo często przyjezdni, z bliższych bądź dalszych regionów Hiszpanii (np. Andaluzji) oraz Portugalii. Wcześniejsze doświadczenie przy winobraniu nie jest konieczne. Pożądane w ich przypadku cechy to siła, wytrwałość, odwaga i doskonały zmysł równowagi. Na barkach dźwigają ponad 20-kilogramowe skrzynki z winogronami, niekiedy po dwie naraz, "kursując" pomiędzy tarasami winnic. Jeden nieprzemyślany krok może nieść za sobą dramatyczne konsekwencje.
Płaca przy winobraniu w Ribeira Sacra jest godziwa. Dniówka wynosi nawet ponad 100 €. Praca trwa do wczesnych godzin popołudniowych, zwykle nie kończy się później niż o piętnastej. Owoce nie trafiają bezpośrednio na naczepy ciężarówek lub traktorów. Na specjalnej platformie zjeżdżają po szynach w dół, na urwisty brzeg rzeki. Tam przeładowywane są do łodzi z silnikami, które dopływają do płaskiego lądu.
Galicyjska pogoda jest utrapieniem winiarzy także w trakcie samego winobrania. Kiedy deszcz jest lekki lub krótki mogą kontynuować pracę jeszcze tego samego dnia. Gdy jest silniejszy, vendimiadores powracają do domów i czekają na sygnał wznowienia zbiorów od pracodawców. Woda koniecznie musi odparować, a winogrona odzyskać dojrzałość wyrażaną w zawartości cukrów.
Ponad 80% win wytwarzanych w apelacji D.O. Ribeira Sacra stanowią wina czerwone, wytwarzane z odmiany mencía. Winomanom kojarzy się ona przede wszystkim z mocno owocowymi i lekkimi trunkami z kastylijskiej DO Bierzo. Tymczasem odmianowe mencía ze Świętej Riwiery mają nieco inną osobowość. Drzemie w nich górski charakter: kamienna szorstkość i mineralność. Z racji dużo większych kosztów winobrania są nieco droższe od win z Bierzo. Warto jednak dorzucić te kilkadziesiąt eurocentów na flaszę. Zmysły pokierują nas wówczas ku krajobrazom przepastnych winnic i kamiennych ścieżek wydeptywanych od dwóch tysięcy lat przez ludzi wina z Ribeira Sacra.
Piotr Bartoszewicz
