Starówka, ze względu na ponad sto różnego rodzaju zabytkowych budowli, głównie renesansowych, oraz miejsc o znaczeniu historycznym została wpisana na listę UNESCO. Spacerować kamiennymi ulicami Cáceres znaczy cofnąć się w czasie do epok średniowiecza i renesansu. Można dzięki temu dostrzec jak wielkie znaczenie miało dla hiszpańskiej szlachty feudalnej bogacenie się związane z podbojem Ameryki.
Za datę utworzenia miasta o nazwie Cáceres uważa się założenie w 25 roku p.n.e. kolonii rzymskiej o nazwie Norbensis Caesarina. Po upadku Imperium, podczas panowania Wizygotów, aglomeracja ta straciła na swoim znaczeniu. Jej renesans rozpoczął się za czasów dominacji muzułmanów gdyż wykorzystywali oni strategiczne położenie Cáceres jako idealnego miejsca do obrony przeciwko rycerzom biorącym udział w hiszpańskiej rekonkwiście. W XII wieku na skutek licznych bitew miasto przechodziło kilkukrotnie z rąk muzułmanów pod panowanie chrześcijan. Ostatecznie w roku 1229 po wieloletnim oblężeniu król Alfons IX na trwałe włączył je do terytorium katolickiej monarchii. Cáceres otrzymało przywilej wolnego handlu, co ściągnęło w te okolice kupców i arystokrację z całego Półwyspu Iberyjskiego.
Co warto zwiedzić w Caceres?
Miasto w epoce swojej świetności rozkwitało na skutek potężnych majątków zdobywanych za oceanem przez hiszpańskich konkwistadorów. Odkrycie Ameryki przez okręty pod admiralicją Krzysztofa Kolumba dało wyjątkową szansę na wzbogacenie się mieszkańcom tego regionu, uchodzącego za najbiedniejszy. Byli to obywatele zjednoczonych w XIII wieku dwóch chrześcijańskich królestw: Kastylii oraz Leónu z przyłączoną w XV wieku Koroną Aragonii. Zbudowane dzięki bogactwom "płynącym" z Nowego Świata, zachowane w bardzo dobrym stanie budowle (kościoły, pałace) pozwalają zwiedzającym Cáceres poczuć aurę prawdziwie średniowiecznego miasta o niebywałej wartości historycznej. Wędrując labiryntem kamiennych uliczek starówki trudno jest zliczyć wszystkie bezcenne "palacios, casonas czy iglesias" zamknięte we wstędze średniowiecznych murów obronnych. Warto jest zwiedzać miasto z przewodnikiem ponieważ z wieloma miejscami wiążą się fascynujące historie oraz legendy. Poniżej prezentujemy krótki opis jednych z najwspanialszych zabytków, które odnajdziemy w Cáceres.
Arco de la Estrella
Brama zwana "Gwieździstym Łukiem" to miejsce z którego najlepiej jest rozpocząć zwiedzanie starówki wpisanej na listę UNESCO. Powstała w XV wieku, kiedy szczelne mury opasujące miasto zaczęły tracić na obronnym znaczeniu ponieważ przestało istnieć zagrożenie ze strony Maurów. Źródła historyczne podają, że pod koniec XV wieku przed Arco de la Estrella zaprzysiężone zostały przez monarchów katolickich (Izabelę I Kastylijską i Ferdynanda II Aragońskiego) szczególne prawa i przywileje dla miasta (przyznane już pod koniec XII w. przez jego zdobywcę, króla Leónu, Ferdynanda II).
Plaza Mayor
Główny plac miasta leżący poza starówką (Barrio Monumental) wyznaczoną przez arabskie mury Caceres. Dochodzi się do niego przekraczając bramę Arco de Estrella schodząc w dół długimi schodami. Wokół prostokątnego placu rozlokowane są liczne kamienice z arkadami z różnych epok mieszczące aktualnie restauracje, kawiarnie oraz hotele. To miejsce, w którym oczami wyobraźni możemy przenieść się do czasów w których Cáceres było ważnym centrum życia handlowego i kulturalnego zachodniej Hiszpanii. Znajduje się tutaj wiele zabytkowych budowli takich jak wieże Torre de Bujaco i Torre de los Púlpitos, kaplica Ermita de la Paz oraz ratusz.
Torre de Bujaco
Jedna z emblematycznych budowli miasta. To dwudziestokilkumetrowej wysokości wieża o kwadratowej podstawie. Zwieńczona jest u góry blankami oraz strzelnicami. Posiada również niewielki balkonik (balcón de los Fueros) zwrócony w stronę placu. W 1173 roku wieża została oblężona przez wojska kalifa Sewilli, Abu Yacuba Yusufa. Broniło jej czterdziestu rycerzy bractwa zakonnego Fratres de Cáceres, którzy po bohaterskiej obronie polegli od miecza, a Cáceres dostało się z powrotem pod panowanie muzułmańskie. Do wieży dobudowana jest kaplica Ermita de la Paz. Jej budowę ukończono w połowie XVIII wieku, w miejscu poprzedniej renesansowej świątyni pod wezwaniem św. Benedykta. Wewnątrz murów Torre de Bujaco mieści się muzeum historii trzech kultur związanych z dziejami Cáceres (Centro de Interpretación de las Tres Culturas). Ze szczytu wieży można oglądać panoramę starego miasta.
Concatedral de Santa María
Wzniesiona z granitowych bloków gotycka katedra to najważniejszy z kościołów w Cáceres. Jej najbardziej charakterystyczna część to renesansowa wieża na planie kwadratu zwieńczona na szczycie, na każdym z jej rogów iglicami (lubią na nich wić swoje gniazda bociany). Masywną sylwetkę świątyni o grubych murach wyróżniają z zewnątrz dwa gotyckie portale z filigranowymi archiwoltami. W środku znajduje się m.in. sosnowo-cedrowy ołtarz w stylu plateresco (bez polichromii) wykonany w latach 1547-1551 przez flamandzkich rzeźbiarzy (Guillén Ferrant, Roque Balduque) oraz XV-wieczny krzyż - Cristo Negro.
Palacio Episcopal
Renesansowy pałac biskupi znajduje się przy placu Plaza de Santa María zaraz naprzeciwko katedry. Wyróżniają go dwie fasady, przednia - renesansowa z dwoma medalionami przedstawiającymi popiersia amerykańskich Indian - kobiety oraz mężczyzny (świadectwo związku miasta z kolonizowaniem Ameryk) oraz tylna - gotycka.
Palacio de los Golfines de Abajo
Najstarsza część tego pałacu to wieża z dwoma strażnicami. Wielkie wrażenie robią wykonana z pietyzmem korona fasady, gotycka okiennica przedzielona kolumną nad którą widnieje herb Królów Katolickich. Znakomity ród szlachecki Golfín gościł w tych murach hiszpańskich monarchów.
Palacio de las Veletas
Największy z pałaców, zbudowany w XV wieku na ruinach arabskiego zamku (alkazaru). Jego renesansową architekturę wyróżnia piękna balustrada wieńcząca dach oraz mały dziedziniec z krużgankami (łuki wsparte na rzeźbionych w granicie kolumnach toskańskich). Niewątpliwie najbardziej zagadkowym pomieszczeniem budynku jest aljibe czyli podziemna cysterna na wodę wydrążona w skale pod poziomem dziedzińca. Jej wnętrze wypełnia szesnaście łuków podkowiastych charakterystycznych dla architektury arabskiej wspartych na dwunastu kolumnach. Istnieje kilka ciekawych hipotez dotyczących przeznaczenia tego pomieszczenia. Mogło ono niegdyś służyć jako łaźnia lub lochy. W pałacu mieści się obecnie muzeum miasta Cáceres (Museo Provincial).
Palacio de Carvajal
Gotycki pałac z XV wieku znajdujący się w ciasnym zaułku w pobliżu katedry jest aktualnie siedzibą Biura Turystyki, Rzemiosła i Tradycyjnej Kultury prowincji Cáceres. Jego architekturę wyróżnia narożny balkon, wielki herb rodu Carvajal, wewnętrzny dziedziniec oraz ogród z 400-letnim drzewem figowym. Nieopodal pałacu znajduje się okrągła wieża, której budowa miała miejsce najprawdopodobniej w czasach walk między chrześcijanami i Maurami (początek XII wieku).
Palacio de las Cigüeñas
Zbudowany w 1478 roku pałac wziął swoją nazwę od bocianów (hiszp. cigüeñas), które zwykły budować gniazda na jego szczycie. Charakterystyczną częścią budynku jest wysoka wieża zwieńczona blankami. Wyróżnia ją to na tle innych należących do miejscowej szlachty. Zgodnie z edyktem Królów Katolickich musiały one zostać "ścięte" jako symbol uległości szlachty wobec "Korony" i jej zwierzchniczki, księżnej Juana la Beltraneja (kara za wystąpienie miejscowych arystokratów przeciw królowej Izabeli podczas wojny o sukcesję). Ze względu na przyjaźń właściciela pałacu, kapitana Diega Cáceres Ovando, pozwolono mu nie zastosować się to tych przepisów. Jego ojciec Nicolás de Ovando był pierwszym gubernatorem wyspy la Española (obecne terytorium Haiti i Dominikany), który zastąpił na tym stanowisku Krzysztofa Kolumba.
Casa de los Solís
Dom rodu Solís przypomina miniaturową fortyfikację. Wszystko za sprawą niewielkiego, półkolistego balkonu o wybitnie obronnym wyglądzie, który służył zapewne jako strzelnica. Bezpośrednio pod nim znajdują się wrota wejściowe z umieszonym ponad nimi rodowym herbem (tarczą z wizerunkiem słońca - hiszp. sol). To budowla na przykładzie której doskonale można dostrzec efekt skrócenia miejskich wież w wyniku rozkazu katolickich monarchów Hiszpanii.
Iglesia de San Mateo
Gotycki kościół zbudowany na ruinach muzułmańskiego meczetu. Wyróżnia go bogato zdobiony portal w stylu plateresco z medalionami przedstawiającymi apostołów Piotra i Pawła, dzwonnica zbudowana na bazie kwadratu oraz sosnowy ołtarz główny bez polichromii, typowy dla miejscowego rzeźbiarstwa sakralnego.
