Okazuje się, że Sagrada Familia to nie jedyne niedokończone dzieło Gaudiego w Barcelonie. Drugim jest właśnie Park Güell, chociaż powodem nie była wcale śmierć architekta lecz dużo bardziej prozaiczne względy.
W okresie apogeum katalońskiego modernisme, Barcelona była prężnie rozwijającą się europejską metropolią. Bogaci barcelońscy przedsiębiorcy przeznaczali swoje fortuny na zakup mieszkań w luksusowych kamienicach w powstałej w 2 poł. XIX wieku dzielnicy Eixample. Jednym z takich nowobogackich był Eusebi Güell, dla którego Gaudi zaprojektował kilka budynków. Przedostatnim zleceniem mecenasa dla słynnego architekta był projekt ekskluzywnego osiedla domków jednorodzinnych.
Wybór miejsca pod inwestycję padł na wzgórze oddalone nieco od centrum Barcelony z kilku względów. Jednymi z nich były otaczająca działkę zieleń przyrody oraz niepowtarzalna panorama miasta i morskiej zatoki. Budowa Park Güell rozpoczęła się w 1900 roku od niwelacji gruntu.
Gaudi miał wolną rękę w projektowaniu kompleksu budowli należących do nowego osiedla. Pierwszą trudność mogło mu sprawić znaczne nachylenie terenu, na którym położona była działka. Architekt poradził sobie z tym tworząc zgrabną siatkę krętych ścieżek w otoczeniu zieleni (nakazał nasadzić dziesiątki różnych gatunków śródziemnomorskich roślin), schodów, mostów, systemów odpływu i magazynowania wody deszczowej. Pozostała budowa domów mieszkalnych. Te, Gaudi zaprojektował w duchu architektury organicznej, której był wielkim propagatorem.
Powstały tylko dwie z planowanych sześćdziesięciu posesji. Okazało się, że brakowało chętnych na zakup kolejnych domów na terenie inwestycji Guella. Duży wpływ miała na to kwestia skomplikowanych umów wykupu oraz słaba dostępność komunikacyjna osiedla z centrum miasta. Dalsze szanse na powodzenie inwestycji pogrzebał wybuch I wojny światowej. W 1914 roku prace na budowie stanęły na dobre. W 1926 roku Park Güell w woli inwestora stał się publicznym parkiem miejskim.
Zwiedzanie Parku Güell
Jeszcze do niedawna wstęp dla zwiedzających cały park był bezpłatny. Oprócz biletów, które są w bardzo przystępnych cenach (7€ i 4,90 € - dzieci 6-12 lat i osoby w wieku 65+), wprowadzono ograniczenia odnośnie ilości osób mogących wejść na teren Parc Güell w ciągu 30 minut (maksymalnie 400 osób). Było to oczywiście bardzo racjonalne posunięcie władz miasta gdyż Barcelonę odwiedza obecnie prawie 8 milionów turystów rocznie. Parc Güell był wcześniej miejscem zbyt zatłoczonym, co z pewnością nie wpływało pozytywnie na jego atrakcyjność.
Wizytę w Parku Guell najlepiej potraktować nie tylko jako zwiedzanie jednej z głównych atrakcji Barcelony. Warto się wybrać tam jak do typowego miejskiego parku, z nastawieniem na długi spacer i nieśpieszny relaks. Atrakcji jest całkiem sporo, można je poznać spędzając tam połowę dnia.
Najważniejsze miejsca i obiekty w Park Güell
Wejście do parku od strony ulicy Olot. Wejście do osiedla, w którym mieli mieszkać najzamożniejsi mieszkańcy Barcelony, musiało być reprezentacyjne i dobrze strzeżone. Do Parku Güell wchodzi się przez kutą z żelaza i bogato zdobioną bramę, która pochodzi z innej modernistycznej posiadłości wg projektu Gaudiego - Casa Vicens. Po jej obydwu bokach znajdują się pawilony przypominające domki z piernika z lśniącym w promieniach słońca dachem z białej ceramiki. Mniejszy z nich, dwupiętrowy, miał spełniać funkcję pomieszczenia administracyjnego. Posiada strzelistą wieżyczkę zwieńczoną krzyżem. Drugi pawilon nazywa się Casa del Guarda. Jest większy, ma trzy kondygnacje. Jego szczyt wieńczy kopuła w kształcie kapelusza od grzyba. Spełniał rolę stróżówki oraz domu, w którym mieszkał portier.
Schody (Escalinata) i Salamandra. Pierwszym obiektem, który rzuca się w oczy tuż po przekroczeniu bramy wejściowej do Parc Güell są pnące się do góry długie schody przedzielone wysepkami. Są ich cztery rzędy: trzy liczące 11 stopni i jeden 12. Pośrodku jednego z nich znajduje się wysepka z rzeźbą nazywaną salamandrą lub smokiem (dragón). Pokryta jest ona kolorową mozaiką. To jeden z symboli nie tylko Parku Guell, ale także całej Barcelony. Nic dziwnego, że powstało wokół jej istnienia wiele mniej lub bardziej wyszukanych przesądów. W konstrukcję schodów wkomponowane są również inne nacechowane symboliką rzeźby i fontanny pokryte mozaiką (np. głowa węża wyrastająca z herbu Barcelony..
Sala Hipóstila (Sala Kolumnowa). W zamyśle pierwotnym Gaudiego miała ona służyć mieszkańcom planowanego osiedla jako ryneczek. Jej inna nazwa - Sala Stu Kolumn (Sala de las Cien Columnas) wprowadza nieco w błąd. Wszystkich filarów jest 86. Każda z kolumn ma 6 m wysokości i 1,2 m średnicy. Jak przystało na architektoniczny koncept autorstwa Gaudiego posiadają nietypową formę. Do wysokości 1,8 m mają przekrój koła i są pokryte modernistyczną katalońską ceramiką (trencadis), natomiast ich górna część nie posiada takich zdobień i ma przekrój wielokąta. W kolumnach można znaleźć nawiązania do architektury klasycznej (porządek dorycki), chociaż abakus nie jest prostokątny lecz ośmioboczny. Strop sali kolumnowej przypomina wnętrze jaskini, w której zwisają stalagmity. W pokrytych trencadisem sferycznych nieckach utworzonych pomiędzy kolumnami można znaleźć cztery plafony pokryte barwną mozaiką. Ich twórcą był bliski współpracownik Gaudiego - Josep Maria Jujol. Zewnętrzne kolumny nie stoją pionowo lecz są nachylone.
Plac centralny i najdłuższa ławka świata. Dach Sali Kolumnowej stanowi tak naprawdę część podłoża na którym mieści się główny plac w Parku Güell. W znacznej części oplata go ławka o falistym kształcie. Jej długość to bagatela - 110 metrów! Pokryta jest w całości mieniącą się wieloma kolorami ceramiczną powierzchnią zaprojektowaną przez Jujola. Plac ten spełnia funkcję tarasu widokowego. Rozciąga się z niego piękna panorama Barcelony i wybrzeża. Nazywany jest obecnie Placem Natury (Plaza de la Naturaleza), choć w pierwotnym projekcie miał spełniać funkcję miejsca przedstawień na wolnym powietrzu i nosić nazwę Teatru Greckiego (Teatro Griego).
