Drugim krajem, na który najczęściej skierowana jest uwaga winomanów poszukujących wyśmienitych win ze szczepu syrah jest Australia. Odmiana ta znana tam pod alternatywną nazwą shiraz najlepiej przyjęła się w dolinie Barrosa. Łatwość w uprawie jak i znaczna tolerancja klimatyczna winorośli sprawiła, że dobre wina odmianowe oraz kupaże ze znaczącym udziałem syrah mogą powstawać w wielu zakątkach naszego globu. Doświadczyło tego również winiarstwo hiszpańskie, które pod koniec XX wieku otwarło się na wyrób win z międzynarodowych szczepów winogron.
Pochodzenie szczepu syrah i uprawa na świecie
Jak to bywa w przypadku większości odmian winorośli pochodzenie syrah wciąż jest zagadką. Badania dowiodły, że stanowi ona krzyżówkę dwóch wywodzących się z Francji winnych szczepów: dureza oraz mondeuse blanche. Niektórzy jednak doszukują się "rodzinnych stron" syrah poza Europą, a dokładniej w starożytnej Persji, w okolicach irańskiego miasta Shiraz. Możliwe jest więc, że właśnie stamtąd winorośl ta przywędrowała nad dolinę Rodanu.
O ile syrah (shiraz) jest odmianą nadającą się do uprawy w różnorodnych strefach klimatycznych, o tyle by wytwarzać z jej winogron dobre wina wymagane są specjalne warunki. Aby owoce tej odmiany przynosiły pożądane rezultaty na etapie winifikacji konieczne jest duże nasłonecznienie stanowisk, szczególnie na etapie dojrzewania winogron. Takie warunki panują właśnie na południu Francji, w dolinie Rodanu. Gronom odmiany syrah nie sprzyja zbyt intensywne słońce oraz długo utrzymujące się susze. Wówczas tracą one swoją naturalną kwasowość oraz głębię aromatyczną, przez co powstają z nich wina pozbawione świeżości oraz złożoności. We Francji poza apelacjami Crozes Hermitage gdzie z udziałem syrah powstają wina wybitne np. Paul Jaboulet Aîné Hermitage La Chapelle (potężne garbniki i mineralne nuty), prym wiodą producencji wykorzystujący grona tej odmiany w AOC Côte-Rôtie (wyraziście owocowe), AOC Côtes-du-Rhône i AOC Châteauneuf-du-Pape (słynne trio GSM: grenache-shiraz-mourvèdre). Solidne wina, najczęściej w kupażach syrah z innymi szczepami, można znaleźć w regionie Languedoc-Roussillon (zwykle blend z grenache). Całkowity areał upraw syrah we Francji to obecnie około 60.000 ha.
Odmiana winorośli syrah jest uprawiania niemal we wszystkich winiarskich krajach Europy. Najlepsze efekty w produkcji win osiągane są jednak niemal wyłącznie w krajach basenu morza śródziemnego. W pozostałych mają raczej charakter eksperymentalny. W Toskanii do win, których podstawą są winogrona sangiovese, często dodawana jest niewielka ilość syrah w celu uzyskania ich lepszej kwasowości oraz intensywności aromatu i barwy. Szczep ten jest również powszechny w winogradach północnych Włoch (Dolina Aosty) oraz na Sycylii. Innym europejskim krajem basenu Morza Śródziemnego wykorzystującym syrah na skalę przemysłową jest Grecja.
Poza starym kontynentem do określenia tej odmiany winorośli zwykło się używać słowa nawiązującego do nazwy irańskiego miasta. Najlepsze wina odmianowe shiraz powstają w Australii, gdzie już w 1832 roku pierwsze nasadzenia syrah wykonał winogrodnik-emigrant, James Busby. Od kilku dekad jest to winorośl zajmująca największy areał australijskich winnic: około 40.000 ha. Najsłynniejszym winem z Australii, którego podstawą są winogrona shiraz (ze znikomym dodatkiem cabernet sauvignon) jest Penfolds Grange, oczywiście z regionu Barossa Valley. Do wielkich win australijskich na bazie shiraz zalicza się obecnie trunki producentów takich jak Chris Ringland, Bella’s Garden czy Torbreck. Poza Barrosa Valey odmiana ta cieszy się coraz większą popularnością w innych winiarskich regionach Australii: Coonawarra, Hunter Valley, Margaret River i McLaren Vale.
W Republice Południowej Afryki shiraz uprawiana jest obecnie na blisko 10.000 ha. Podobny areał tej winorośli znajduje się w Argentynie, głównie w słynnym regionie Mendoza. Z krajów Nowego Świata, w których uprawiana jest na dużą skalę odmiana shiraz warto wyodrębnić Stany Zjednoczone. Ma to miejsce w stanach należących do zachodniego wybrzeża USA: Waszyngton (Walla Walla Valley, Naches Heights) na północy oraz Kalifornia (Napa Valley) na południu, gdzie w latach 70-tych została rozpowszechniona przez grupę winiarzy znaną jako Rhône Rangers). W Chile uprawy syrah stanowią już niemal 3.000 ha.
Uprawa odmiany syrah w Hiszpanii
W hiszpańskim winiarstwie za obecną popularność upraw odmiany syrah odpowiedzialny jest winemaker Emile Peynaud oraz słynny producent Marqués de Griñón. W roku 1982 wspólnie wprowadzili ją do winnic znajdujących się na parceli Dominio de Valdepusa (Kastylia La Mancha). Wyraźny efekt w postaci wielkiego, odmianowego wina nadszedł dopiero w XXI wieku, za sprawą Dominio de Valdepusa Syrah 2001. Obecnie za najlepsze 100% syrah z Półwyspu Iberyjskiego uważa się Thalarn z apelacji D.O. Costers del Segre (producent: Castell d'Encus). Kolejnym dowodem na słuszność uprawiania odmiany syrah w Hiszpanii są znakomite blendy powstające w różnych, głównie śródziemnomorskich regionach winiarskich kraju. Prym wiodą wina z D.O.Q. Priorat: Clos Mogador (kupaż z garnacha/grenache, cabernet sauvignon i cariñena), Finca Dofí od Álvaro Palaciosa (garnacha, cabernet sauvignon, merlot, syrah) i Els Escurçons z winiarni Mas Martinet Viticultors (garnacha, syrah). Potężne, lecz niepozbawione uroku wina hiszpańskie z udziałem syrah powstają w Murcji, gdzie zwykle mieszany jest endemiczną odmianą monastrell. Tak jest w przypadku Las Gravas (monastrell, cabernet sauvignon, syrah) z D.O. Jumilla (producent: Casa Castillo). Dużo dobrych win hiszpańskich, które swoją klasę zawdzięczają gronom odmiany syrah powstaje w kilku apelacjach regionu Kastylii La Manchy (D.O. Manchuela, D.O. Méntrida) oraz poza nimi (Finca Constancia, Pago de Vallegarcía, Finca Río Negro). Syrah jest popularną odmianą w winogradach i winiarniach na terytorium Katalonii. Ciekawe wina z jej udziałem można znaleźć u producentów z D.O. Costers del Segre, D.O. Montsant, D.O. Terra Alta i D.O. Empordà. Ponadto zdarzają się godne uwagi wina ze środkowego wybrzeża śródziemnomorskiego Hiszpanii (D.O. Alicante, D.O. Utiel-Requena) oraz Balearów (Majorka i Minorka).
Charakterystyka odmiany winorośli syrah
Jancis Robinson stwierdziła kiedyś, że syrah jest tak wdzięczną odmianą dla winogrodników jak cabernet sauvignon dla winemakerów. Przez plantatorów winorośli jest zatem uważana za łatwą w uprawianiu. Jest odporna na większość chorób dotykających vitis vinifera, w tym na pleśń i mączniaki. Posiada długi cykl wegetacyjny, w trakcie którego dobrze znosi wiosenne przymrozki. Niekorzystnie na ilość owoców wpływa chłodna i deszczowa wiosna, natomiast na ich gorszą jakość działa mała ilość słońca w okresie poprzedzającym zbiory lub zbyt intensywne nasłonecznienie powodujące utratę ich kwasowości oraz potencjału aromatycznego. To stosunkowo plenna winorośl. Charakteryzuje ją duża ilość gron małej lub średniej wielkości, mocno zwartych, o cylindrycznym kształcie. Ich owoce są drobne, najczęściej owalne, niebieskawo-granatowe, umiarkowanie soczyste, mają grubą skórkę. Liście mają wyraziście pięciokątny kształt, a łozy są długie i smukłe. Odmiana syrah nie ma dużych wymagań w odniesieniu do charakterystyki gleb. Warunkiem uzyskania winogron odpowiedniej jakości jest dobre nasłonecznienie stanowisk, brak nadmiaru wilgoci w podłożach oraz ograniczona wydajność w plantacjach: maksymalnie 7.000 kg na 1 hektar.
Charakterystyka win ze szczepu syrah
Główną zaletą win odmianowych syrah jest ich wyrazista kwasowość, intensywność barwy, soczystość, mięsistość i wysoka koncentracja garbników. Charakterystyczny jest ich mocno owocowy bukiet zdominowany przez aromat czarnej porzeczki, któremu często towarzyszą nuty owoców leśnych oraz fiołków. Nadają się do starzenia w dębowych beczkach oraz (po tym procesie) do długiego leżakowania w butelkach. W winach wytwarzanych z gron zbieranych w chłodniejszych klimatach ujawnia się także charakterystyczny aromat czarnego pieprzu. Australijskie odmianowe syrah, w przeciwieństwie do europejskich, charakteryzują się bardziej delikatnymi taninami oraz większym urozmaiceniem bukietu doskonale odzwierciedlającym charakterystykę poszczególnych terroir.
