Hiszpańscy producenci win coraz częściej decydują się poszerzać gamę wytwarzanych trunków o odmianowe graciano. Mimo wszystko czarne winogrona graciano muszą zadowolić się bardzo istotną, aczkolwiek suplementarną rolą w kupażach z królewską odmianą z D.O.Ca Rioja.
Uprawa odmiany winorośli graciano w Hiszpanii i na świecie
Graciano to czerwona, najprawdopodobniej endemiczna winorośl regionu La Rioja (podejrzewa się także, że może pochodzić z terenów należących do apelacji D.O. Navarra). Uważa się, że najlepsze efekty użycia tych winogron do produkcji win dają uprawy znajdujące się na lekkich, gliniasto-wapiennych glebach w podregionie Rioja Alavesa, w tzw. trójkącie Villalba de Rioja - Briones - Labastida. Podobno do końca XVIII wieku był to najpopularniejszy winny szczep w całej La Rioja. Obecnie stanowią jedynie 0,7% wszystkich upraw w apelacji. Uprawy winorośli oraz wytwarzanie win z udziałem graciano dopuszcza wiele denominacji w prawie całej rozpiętości geograficznej Hiszpanii (np. D.O. La Mancha, D.O. Sierras de Málaga, D.O. Ribera del Guadiana, D.O. Manchuela). W winogradach na całym świecie gdzie otrzymała wiele ciekawych nazw (najbardziej podoba nam się "Bastardo Nero") pełni raczej rolę krzewu eksperymentalnego, być może jedynie za wyjątkiem północnoamerykańskiej Kalifornii.
Charakterystyka odmiany winorośli graciano
Graciano to niezbyt przyjazna winogrodnikom odmiana winorośli, ponieważ rodzi małą ilość owoców, wymaga częstego zraszania wodą w okresach suszy oraz w ostatnim okresie dojrzewania owoców wymaga szczególnej uwagi (skórka staje się bardzo twarda a zarazem słaba i następuje gwałtowny wzrost zawartości cukrów). Często sadzi się ją w tych samych winogradach co krzewy innych szczepów. Poza tym jest bardzo odporna na wiele grzybów i chorób m.in. mączniaka rzekomego. Kwitnie i dojrzewa późno, dlatego zbiory graciano następują po zebraniu gron tempranillo w La Rioja.
Pień jest smukły i wyprostowany. Pięcioramienne liście są ciemnozielone z wierzchu, mechate pod spodem, charakteryzują się posiadaniem głębokich zatoczek w górnej części oraz ich brakiem w dolnej. Kiść małej lub średniej wielkości jest mocno zwarta, o cylindrycznym bądź stożkowatym kształcie. Dojrzałe jagody mają ciemną, granatowo-czarną barwę skórki (na zdjęciu powyżej prezentowane są grona na ok. 1 miesiąc przed zbiorami), twardy i bezbarwny miąższ, są małe i mają kulisty kształt.
Charakterystyka win ze szczepu graciano
Wina odmianowe ze szczepu graciano są muskularne, szczodre w owocowy aromat ewoluujący w stronę nuty świeżo ściętego drzewa. Charakteryzują się głębokim kolorem, wyraźną kwasowością oraz potężnymi garbnikami. Posiadają przy tym małą zawartość alkoholu (zwykle poniżej 13%). Nadają się doskonale do długiego starzenia w dębowych beczkach, dzięki temu ich żywotność w butelkach z łatwością może przekraczać nawet 20 lat.
Kluczem do sukcesu win z D.O.Ca Rioja jest kupaż tempranillo z zaledwie kilkuprocentowym udziałem graciano. Tyle wystarczy by uzyskały one dzięki tej odmianie bardziej złożony bukiet (dobrze zaznaczony nawet mimo długiego starzenia w beczkach), intensywność koloru oraz wyrazistość tanin. Właśnie dzięki takim zabiegom wina takie jak Aurus (2006), La Rioja Alta Gran Reserva 904 (2001) oraz Viña Tondonia Gran Reserva (1994) Robert Parker ocenił na 95 i więcej punktów (Remírez de Ganuza Gran Reserva 2004 dostało 100/100!). Odmianowe Contino Graciano 2009 "zasłużyło" u Parkera na 94 pkt.
