W starożytności i średniowieczu za sprawą kupców weneckich trunki otrzymywane z fermentacji winogron szczepu malvasia cieszyły się mianem najznakomitszych wśród białych win. Malvasia występuje także jako czerwona odmiana. Ze względu na swoją wiekowość i obecność w wielu zakątkach globu doczekała się znacznej ilości białych pododmian.
Uprawa szczepu malvasia w Hiszpanii i na świecie
Malvasia najlepiej adaptuje się w klimacie śródziemnomorskim. Jest bardzo rozpowszechnionym na całym świecie szczepem, aczkolwiek w niewielu miejscach stała się dominującą białą odmianą. Obecnie największą popularnością cieszy się w winogradach we Włoszech. Jedną z najbardziej emblematycznych dla tej odmiany apelacji win jest Malvasia delle Lipari DOC, znajdująca się na niewielkiej wyspie na północno-wschodnim wybrzeżu Sycylii. Zanim w latach 80-tych XX wieku do Lipari dotarła plaga filoksery dziesiątkująca winne latorośle wytwarzano tam cieszące się sławą deserowe wina odmianowe w ogromnej ilości (100.000 hektolitrów rocznie). Znaczne ilości upraw winorośli malvasia można obecnie spotkać w regionie Friuli-Venezia Giulia (apelacje Collio DOC and Isonzo DOC). Ponadto we Włoszech uprawia ją się w regionach Puglia, Basilicata, Piemonte, Lombardia, Emilia-Romania i na Sardynii. Malvasia posiada duże znaczenie dala winiarstwa słoweńskiego, greckiego (wyspy Paros i Syros), znacznie mniejsze mimo sporej rozciągłości geograficznej we Francji (m.in. na Korsyce). Poza starym kontynentem jest uprawiana na umiarkowanie dużych areałach winnic w Kalifornii (San Joaquin Valley), Arizonie, Australii i Brazylii. Szczep malvasia znany pod nazwą Malvazija Istarska zdominował chorwackie winogrady w Istrii i na Wybrzeżu Dalmatyńskim. Pododmiany malvasii są uprawiane również w różnych regionach Portugalii, m.in. w apelacji DOC Douro gdzie z jej winogron wytwarzane jest białe porto. Za bastion winorośli malvasia uważana jest portugalska wyspa Madera.
W Hiszpanii szczep malvasía jest dosyć rozpowszechniony, jednakże tamtejsze winiarnie zwykle używają go w kupażach z innymi odmianami, dodatkowo z jego bardzo skromnym udziałem. Procentowo, największe uprawy znajdują się na Wyspach Kanaryjskich, szczególnie na Lanzarote. W hiszpańskiej części Półwyspu Iberyjskiego winorośl malvasía ma istotną ilość nasadzeń w regionach autonomicznych takich jak Katalonia (znana pod nazwami subirat parent lub malvasía de Sitges), Wspólnota Walencjańska, Kastylia i León (nazywana również "rojal"), Kastylia La Mancha, La Rioja, Aragonia (rojal), Nawarra, Kraj Basków i Kantabria.
Charakterystyka odmiany winorośli malvasia
Dla winogrodników jest to niezbyt wdzięczna winorośl, ponieważ jest wrażliwa na choroby i daje mało obfite zbiory podczas winobrania. Preferuje ciepły klimat, w którym występuje niewielka ilość opadów. Jest późną odmianą (późno wypuszcza pąki i jest późno zbierana). Najlepiej dojrzewa na suchych podłożach i stromych stokach. Wyraźnie pięciokątne liście posiadają wyraźne zarysowane zatoczki. Cylindryczne lub lekko stożkowate grona malvasii ze słabo zwartymi owocami mają małą lub średnią wielkość. Jagody są średnich rozmiarów, jasnożółte, o dość delikatnej skórce i miękkim miąższu. Na wulkanicznych podłożach Lanzarote winorośl ta prowadzona jest łozami bezpośrednio po gruncie.
Charakterystyka win ze szczepu malvasia
Z jego winogron wytwarzane się z bardzo ciekawe wina, niekoniecznie idące w parze ze współczesnymi trendami na rynku. Prym wiodą w tym winemakerzy z Włoch, aczkolwiek enolodzy potrafią stworzyć dobre trunki z malvasia w wielu regionach Hiszpanii. Wina odmianowe ze szczepu malvasia prezentują bardzo szerokie spektrum po pierwsze ze względu właściwości winogron zbieranych w różnych częściach świata jak i różnorodnych metod winifikacji. Mogą być bardzo wytrawne, ale również półsłodkie, słodkie i deserowe. Przykładem tych ostatnich jest słynne toskańskie Vin Santo otrzymywane z kupażu win malvasia i trebbiano, otrzymywanych z podsuszanych pod stropem winogron. Klasyczne, wytrawne wino malvasia ma głęboki, słomkowy kolor, żywą kwasowość, często można w nim wyczuć obecność cukru resztkowego. Do dominujących aromatów należą nuty kwiatowe, białych porzeczek, brzoskwiń, moreli i migdałów. Niekiedy można pomylić wina odmianowe malvasia z muskatem.
W Hiszpanii (kontynentalnej) praktycznie nie wytwarza się już odmianowych win malvasia. Zwykle powstają tam kupaże z przeważającym udziałem szczepów viura/macabeo (DOCa Rioja), chardonnay lub xarel-lo (D.O. Penedés). Wśród hiszpańskich odmianowych win malvasía największym uznaniem cieszą się pochodzące z D.O. Lanzarote: rzadziej wytrawne, zwykle półsłodkie, słodkie oraz likierowe.
