Kuchnia Nawarry

Nawarra jest niewielkim lecz pełnym kontrastów regionem autonomicznym Hiszpanii. Jest tak zarówno jeśli chodzi o ukształtowanie terenu, przyrodę oraz klimat regionu. Kontrastowość łatwo jest też dostrzec w regionalnej, nawarreńskiej kuchni.

Regionalne gastronomie w Hiszpanii - Nawarra (Navarra) W Nawarze krzyżują się kulinarne drogi Francji, Kraju Basków, Aragonii oraz Kastylii. Na przestrzeni wielu stuleci silny impuls do kształtowania się regionalnej kuchni nawarreńskiej dawał przebiegający przez ten region szlak pielgrzymek do Santiago de Compostela. Pierwszy hiszpański odcinek słynnego Camino Frances prowadził z francuskiej strony Pirenejów przez Roncesvalles, Pampelunę i Puente la Reina .

Nawarra jest uważana w Hiszpanii za region, który dostarcza doskonałej jakości warzywa. Uprawia się je na żyznych, zielonych równinach rozciągających się wzdłuż doliny rzeki Ebro i jej dopływów. Przeważają małe sady warzywne, zupełnie inne niż wielkie plantacje na południu Hiszpanii. Swoją zieleń zawdzięczają uprawom różnorodnych gatunków sałat, karczochów, fasoli, szpinaku oraz liściom buraków.

Prawdziwym rarytasem rosnącym w sadach Nawarry są pimientos del piquillo. To niewielkie, czerwone papryczki (dojrzałe mają ok. 8 cm długości), o ostrym, trójkątnym kształcie. Surowe nie smakują zbyt dobrze. Pełnia smaku przychodzi wraz z ich grillowaniem po dokładnym pozbyciu się miąższu. Stają się wówczas mięsiste i delikatnie pikantne, doskonałe do wypełniania różnorodnymi farszami. Do klasyków kuchni Nawarry należą papryczki piquillo nadziewane dorszem (pimientos del piquillo rellenos de bacalao), morszczukiem (de merluza), owczym serem (pimientos del piquillo rellenos de queso), leśnymi grzybami (de setas) oraz owocami morza (con mariscos). Stolicą papryki piquillo jest miejscowość Lodosa w Nawarze, gdzie powstała ich denominacja - Piquillo de Lodosa.

Wielkim uznaniem hiszpańskich smakoszy cieszą się wyborne białe szparagi z Nawarry. Zbiera się je w okresie między kwietniem i czerwcem. Najlepiej smakują świeże, gotowane przez 10 do 15 minut w lekko osolonej wodzie. Dla podkreślenia ich smaku niekiedy posypywane są delikatnie cukrem. Jednakże najpopularniejszą formą podawania nawarreńskich szparagów jest przygotowanie ich w sosie winegret.

Gastronomia Nawarry - pacharan Północna część Nawarry zdominowana jest przez krajobraz Pirenejów. Na zielonych pastwiskach w górskiej dolinie Roncal do dnia dzisiejszego wypasane są stada owiec. Powstaje tam jeden z najsłynniejszych hiszpańskich serów owczych. Queso Roncal, regionalny produkt o nazwie chronionej prawem unijnym, może być wytwarzany z mleka wyłącznie dwóch ras owiec: Lacha i Rasa. Podczas dojrzewania przez co najmniej 4 miesiące uzyskuje kremową teksturę oraz pełny, lekko pikantny smak. Wyśmienicie smakuje w połączeniu z orzechami włoskimi oraz konfiturą z fig. Na pograniczu Kraju Basków i Nawarry wytwarzany jest inny słynny hiszpański ser owczy - Idiazabal.

Doskonałym dodatkiem do dojrzałych serów z Nawarry są regionalne wina z apelacji D.O. Navarra, otrzymywane najczęściej w procesie fermentacji winogron popularnych odmian międzynarodowych: chardonnay, cabernet sauvignon, pinot noir lub merlot. Najsłynniejszym trunkiem wytwarzanym w Nawarze jest pacharán (patxaran). To mocny (25-30% alk.), czerwony likier z aromatycznych owoców jałowca. Dowiedziono, że spożywany z umiarem wspomaga przemianę materii oraz pracę układu nerwowego. Najlepiej smakuje kiedy jest bardzo mocno schłodzony. Jako tradycyjny napój alkoholowy nadal wytwarzany jest w warunkach domowych przez mieszkańców Nawarry.

Nawarra to region, w którym można dobrze zjeść przez cały rok. W jego miastach i miasteczkach smakoszy kuszą wejścia do licznych barów i tawern, w których serwowane są baskijskie pinchos. Kulminacją gastronomicznej kultury Nawarry jest wielkie święto Sanfermines, ściągające do Pampeluny tysiące turystów z całego świata. Po ekstremalnie niebezpiecznych, ulicznych gonitwach byków nadchodzi czas na wizytę w gwarnych barach. Króluje tam wówczas prawdziwa, mięsna uczta obficie zakrapiana winem, piwem i innymi trunkami. Potrawą, której nie wypada wówczas nie spróbować jest gulasz z mięsa byków. Danie o nazwie estofado de carne de toro bez odpowiedniego przyrządzenia (dodatku bogatego zestawu warzyw, ziół oraz przypraw) nie ukaże nam pełni swojej finezji i soczystości. Podczas dziewięciu dni trwania Sanfermines, dla jednorazowych potrzeb gastronomicznych w Pampelunie, na rynek trafia prawie 20 tys. kg mięsa byczego. Nawarra znana jest z wysokiej jakości cielęciny. Istnieje nawet specjalna strefa, w której uzyskuje się mięso chronione geograficznym świadectwem pochodzenia IGP: Ternera de Navarra - Nafarroako Aratxea. Klasycznym, regionalnym daniem mięsnym jest pieczona jagnięcina w znanym z kuchni aragońskiej sosie chilindrón - cordero al chilindrón. W miejscowych restauracjach specjalizujących się w grillowanym mięsie (asadores), rarytasem są kotlety chuletón a la brasa pieczone w piecach opalanych drewnem.

Kuchnia Nawarry - pincho z chistorrą i papryczką piquillo Nawarra to kraina wyśmienitych wędlin. Najbardziej znana to chorizo de Pamplona, wyrabiane z mielonego mięsa wołowo-wieprzowego, mielonej papryki (pimentón), soli i przypraw. Równie popularna w Nawarze jest wędlina o nazwie chistorra (bask. txistor). To małe, pikantne kiełbaski wytwarzane z wieprzowiny, czosnku, mielonej papryki pimentonu i soli. Spożywa się je na gorąco - grillowane bądź smażone. Chistorras często podaje się na kawałku bagietki lub w postaci bardziej wyszukanego pintxo.

W diecie mieszkańców Nawarry nie brakuje wyśmienitych dań z ryb. Najsłynniejszym jest pstrąg smażony z dojrzewającą szynką, znane jako trucha a la Navarra lub trucha con jamón. Wyśmienicie smakuje także bacalao ajoarriero czyli dorsz w aragońskiej salsie ajoarriero.

W kuchni nawarreńskiej nie brakuje również tradycyjnych deserów. Jednym z nich jest costrada, ciasto z wierzchu przypominające biszkopt, wewnątrz wypełnione delikatną, kremową masą. To tradycyjny deser z przedpirenejskiej miejscowości Aoiz. Popularną słodkością z Nawarry są tortas de chanchigorri (txantxigorri). To słodkie, okrągłe drożdżówki  wypiekane na smalcu, które je się przeważnie podczas jesiennych miesięcy. W pirenejskiej dolinie Valle de Ultzama z owczego mleka, wędzonego sera Idiazabal, miodu i orzechów wytwarzany jest pyszny twaróg o konsystencji jogurtu - cuajada.