Santa Maria del Naranco - kościół romański w Oviedo

Czy pamiętacie jeszcze film Woody’ego Allena - Vicky Cristina Barcelona? Część jego akcji rozgrywa się nie w stolicy Katalonii, lecz podczas weekendowej eskapady trójki bohaterów do zielonej Asturii.

Romański kościół Santa Maria del Naranco to zabytek Oviedo w Hiszpanii (Asturia) wpisany na listę UNESCO W początkowych epizodach filmu mamy okazję zapoznać się z jednym z asturyjskich zabytków. To Santa María del Naranco, jedna z dwóch wczesnośredniowiecznych budowli z okolic Oviedo, które w roku 1985 zostały wspólnie wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. 

Ten wybudowany w IX wieku budynek to prawdziwa perła architektury przedromańskiej w Europie. Zważywszy na to, że pochodzi on z czasów wczesnego średniowiecza nie prezentuje się on zbyt okazale na tle późnośredniowiecznych gotyckich budowli sąsiedniej Kastylii i León. Pomimo tego jest to obiekt wyjątkowy, tym bardziej że pomimo upływu czasu zachował się w bardzo dobrym stanie. Znajomość wielu dawnych stylów architektonicznych oraz perfekcja w jego wykończeniu świadczą o tym, że jego architekt musiał być prawdziwym mistrzem swojej epoki. Na dodatek na jego murach znajdują się liczne inskrypcje pozwalające określić czas jego powstania. Tak samo jak w przypadku niedalekiego kościoła San Miguel de Lillo został wybudowany na zlecenie i podczas krótkiego panowania króla Asturii Ramiro I (842-850). Początkowo służył jako rezydencja monarchy z salą królewską (aula regis), później został przekształcony w kościół. Położony jest w odległości kilku kilometrów od stolicy Asturii - Oviedo.   

Santa Maria del Naranco to kościół wzniesiony na cokole o prostokątnej podstawie (20 x 6 m), wysoki, z dwuspadowym dachem, wykonany z małych, wspaniale wyprofilowanych kamieni. Posiada dwie przeciwległe nawy zwieńczone sklepieniem kolebkowym. Wejście do budowli stanowią schody umieszczone po jednej stronie jej szerszego boku. Najbardziej interesujące są jego węższe fasady, które zdobią balkony złożone z trzech łuków. Oparte są one na kolumnach z kapitelami w porządku korynckim. Santa María del Naranco posiada dwie kondygnacje. Każda z nich dzieli się na trzy oddzielne pomieszczenia. Na parterze komnaty mają półkolisty przekrój pionowy. Podejrzewa się, że największa z nich, położona po środku służyła jako sala modlitewna lub miejsce, w którym król przyjmował gości na audiencjach. W jednej z mniejszych komnat znajdują się pozostałości po dawnej łaźni.

Bardziej przestronna i okazalej prezentująca się jest górna kondygnacja. Składa się z wielkiej "aula regis" zwieńczonej sześcioma poprzecznymi łukami oraz dwóch loggii zakończonych widocznymi z zewnątrz balkonami. W środku panuje poczucie wielkiej harmonii świadczące o kunszcie architekta. Znajdują się tam wysokie kolumny przyozdobione kapitelami w stylu korynckim i bizantyjskim, zdobione płaskorzeźbami (wskazujące na orientalne wpływy wizerunki zwierząt oraz postaci mnichów). Wspaniałą dekorację budowli stanowią także znajdujące się nad nimi rzeźbienia w kształcie wielkich medalionów o podobnej, orientalnej charakterystyce zdobień.

Romański kościół Santa María del Naranco to jedna z najwspanialszych budowli na terytorium Hiszpanii pozwalająca poznać wizygocką przeszłość tego kraju. Dla odwiedzających ją turystów spoza Półwyspu Iberyjskiego stanowi swego rodzaju niespodziankę. Bliżej jej jest do celtyckiej architektury Irlandii niż do arabskiej finezji lub frankońskiej surowości. Jedno jest pewne, to piękna i wyjątkowa budowla jak na IX wieczne realia chrześcijańskiej Europy we wczesnym średniowieczu.

Kościów romański Santa Maria del Naranco w Oviedo w Księstwie Asturii (Hiszpania)