Pochodzenie szczepu garnacha (grenache)
Uprawy odmiany winorośli grenache są czwartymi pod względem wielkości na świecie. Powszechnie uznaje się ją za endemiczną dla hiszpańskiego regionu Aragonia, położonego na południe od środkowej części masywu Pirenejów.
Pochodzenie nazwy tej winorośli może mieć związek z Włochami, a dokładnie z nadmorską miejscowością Vernazza w Ligurii. Na korzyść aragońskim endemiźmie odmiany garnacha może świadczyć to, że zawsze była bardzo popularna w uprawach na terytoriach należących niegdyś do wielkiego Królestwa Aragonii (Katalonia, Roussillion położone po francuskiej stronie Pirenejów oraz Sardynia).
Odporność odmiany winorośli garnacha na rozmaite choroby dotykające winorośl oraz łatwość w szczepieniu sprawiły, że jej ekspansja we Francji nabrała szczególnej dynamiki w okresie panoszenia się w winnicach plagi filoksery. Ostatnią wskazówką przemawiającą za aragońskim paszportem dla grenache jest powszechna opinia, że jedne z lepszych odmianowych win z tych gron otrzymuje się w apelacjach D.O. Cariñena oraz D.O. Campo de Borja.
Uprawa winorośli garnacha w Hiszpanii i na świecie
To najbardziej "międzynarodowa" z hiszpańskich, endemicznych odmian winorośli. Mimo to z około 330.000 ha upraw na całym, aż 240.000 ha jest nasadzonych grenache właśnie w Hiszpanii.
W drugiej połowie XIX wieku zdominowała ona znaczne obszary w obrębie winnic francuskich. Aktualnie jest nadal bardzo popularna w dolinie Rodanu. Jej uprawy można napotkać w większości krajów śródziemnomorskich np. Grecji, Izraelu czy we Włoszech. Cieszy się również zainteresowaniem winiarzy australijskich, południowoafrykańskich, północnoamerykańskich (San Joaquin Valley w Kaliforni), argentyńskich, chilijskich oraz urugwajskich.
W Hiszpanii najwięcej upraw znajduje się w winnicach położonych w Katalonii oraz znajdujących się w północno-wschodniej i centralnej części kraju tj. Aragonii, Nawarze, Kastylii i León.
Odmiana garnacha daje najlepsze winogrona w nasadzeniach w śródziemnomorskim klimacie. Lubi intensywne nasłonecznienie, jest odporna na negatywne działanie suchego wiatru. Nie toleruje natomiast nadmiernej wilgotności oraz mrozu. Idealne warunki znalazła szczególnie na wysoko położonych stanowiskach w Katalonii (śródziemnomorskie apelacje D.O.Q. Priorat, D.O. Montsant) oraz w hiszpańskim interiorze, w północnych denominacjach w Aragonii (D.O. Campo de Borja i D.O. Cariñena). We Francji najlepsze warunki posiada w południowej części doliny Rodanu: Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras oraz w Languedoc-Roussillon. Jak wiadomo doskonale zaadaptowała się w warunkach australijskiego oraz kalifornijskiego, suchego i gorącego klimatu.
Charakterystyka odmiany winorośli garnacha
Pień winorośli garnacha jest gruby i twardy, jej gałęzie mocne, a pędy silnie rozgałęzione. Liście mają kształt pięciokąta z płytkimi zatokami, ogonek przeważnie bardzo krótki, słabo unerwioną naczyniami spodnią część. Grona z krzewów w średnim wieku (ok. 30 lat) są stosunkowo małe i posiadają zwarte kiści owoców. Dojrzałe jagody mają owalny kształt, a ich kolor jest prawie czarny z wyraźnym, czerwonym odcieniem. Są średnich rozmiarów, posiadają bardzo cienką skórkę i bezbarwny bardzo soczysty miąższ.
Garnacha puszcza pąki i zakwita bardzo wcześnie. Wczesną wiosną narażona jest zatem na przymrozki. Posiada bardzo długi okres wegetacyjny. Zbiory winogron garnacha kończą się po winobraniu później zakwitających odmian takich jak tempranillo czy cabernet sauvignon.
Odmiana garnacha lepiej znosi długotrwałą suszę niż dużą wilgotność powietrza, podczas której jest bardzo podatna na pleśń. Jest odporna na choroby będące zmorą dla innych odmian winorośli, szczególnie mączniaka prawdziwego.
Wina odmianowe ze szczepu garnacha
Wina odmianowe garnacha (grenache) mogą posiadać niektóre nie do końca pożądane cechy organoleptyczne. To, z czym zmagają się najbardziej winiarze to skąpa zawartość garbników i mało intensywna barwa trunku. Kolejnym mankamentem jest niska zawartość kwasu jabłkowego w moszczu, co zwiększa jego podatność wina na szybkie utlenianie. W większości przypadków utrudnia to późniejsze starzenie wina w dębowych beczkach.
Mankamentów tych praktycznie nie posiadają odmianowe wina wytwarzane na bazie fermentacji winogron garnacha z najstarszych, około stuletnich nasadzeń. Ważne jest w tym przypadku zapewnienie bardzo małej plenności winorośli i jej dużej ekspozycji na światło słoneczne. Właśnie takie warunki można znaleźć w katalońskim regionie Priorat czy w Châteauneuf-du-Pape w południowo-wschodniej Francji.
Podstawową zaletą najlepszych odmianowych win garnacha (grenache) jest ich dobra struktura i koncentracja owocowych nut w bukiecie. Wśród aromatów dominują czerwone owoce, najczęściej maliny lub truskawki.
Odmianowe wina garnacha mają dużo ciała, niską kwasowość i dużą naturalną zawartość alkoholu. Cechy te wykorzystywane są w kupażach. Najlepsze efekty dają blendy garnacha z winami pochodzącymi z fermentacji winogron syrah i mourvèdre (słynne GSM z doliny Rodanu) oraz tempranillo. Już nawet symboliczny dodatek grenache poprawia ich strukturę i zwiększa alkohol.
Grenache to jedna z najlepszych czerwonych odmian winorośli służących do produkcji win różowych.
