Palomino oprócz ciemnej strony posiada również jasną. Bez niego nie powstawałyby andaluzyjskie wina wzmacniane sherry i manzanilla.
Pochodzenie odmiany winorośli palomino
Podobno winorośl palomino trafiła do hiszpańskich winogradów w XVI wieku. Pierwsze nasadzenia szczepu mieli wykonać hiszpańscy żołnierze wracający w rodzinne strony z Flandrii (Hiszpanie pod rządami katolickich monarchów z dynastii Habsburgów toczyli wówczas wojny o panowanie w Niderlandach). Winorośli tej udało się doskonale zaadaptować szczególnie na jasnych glebach gorącej Andaluzji i Estremadury, w późniejszych wiekach roślina rozpoczęła swoją ekspansję w winnicach pozostałej części Królestwa Kastylii.
Uprawa szczepu palomino w Hiszpanii
Regres w ilości upraw tej odmiany winorośli w Hiszpanii wcale nie oznacza, że trudno jest ją znaleźć w winogradach na dużej rozpiętości geograficznej Półwyspu. Palomino jest szczepem, którego uprawy są dopuszczalne jako komplementarne w regionach takich jak Galicja (apelacje D.O. Ribeiro, D.O. Ribeira Sacra, D.O. Valdeorras), Kastylia i Leon (D.O. Bierzo, D.O. Cigales, D.O. Rueda), Wyspy Kanaryjskie (D.O. Abona, D.O. Gran Canaria, D.O. Lanzarote, D.O. Tacoronte-Acentejo, D.O. Valle de Güímar, D.O. Valle de la Orotava, D.O. Ycoden-Daute-Isora) oraz Kantabria. Ostoją tej winorośli pozostała Andaluzja, w winogradach leżących w granicach tzw. Marco de Jerez (okręg winiarski, którego granice wyznaczają miejscowości Jerez de la Frontera, El Puerto de Santa María, Sanlúcar de Barrameda i Trebujena) stanowi aż 95% wszystkich upraw. Winogrona z odmiany palomino (i jednego z jej klonów noszącego nazwę palomino fino) są niezastąpione przy wytwarzaniu win typu sherry oraz manzanilla w apelacjach D.O. Jerez-Xérès-Sherry i D.O. Manzanilla-Sanlúcar de Barrameda.
Charakterystyka odmiany winorośli palomino
Szczep palomino jest bardzo plenny i odporny na susze. Winorośl ta preferuje gleby o jasnej barwie, głównie z podłożami wapiennymi. Jest bardzo wrażliwa na choroby, w szczególności wywoływane przez pleśń (mączniaki i antraknozę). Posiada delikatne łozy, często ulegające zniszczeniu na skutek silnie wiejącego wiatru. Liście palomino są dużych rozmiarów, silnie postrzępione. Grona tej odmiany są bardzo duże i zwarte. Jagody są zwykle dosyć małe, mają bardzo cienką zielono-złotą skórkę. Winorośl ta nie lubi rosnąć do góry, latorośle mają tendencję do rozwoju w poziomie.
Charakterystyka win ze szczepu palomino
Odmiana winorośli palomino określana jest mianem niearomatycznej. Z jej winogron powstają pozbawione ciała, odmianowe wina białe o średniej zawartości alkoholu, niskiej kwasowości, jasnożółtej barwie opalizującej na zielono, bardzo delikatnych ziołowych aromatach. Wytwarza się je w nielicznych bodegach, głównie na Wyspach Kanaryjskich gdzie szczep palomino nosi nazwę listán. Nie są to wina, które można byłoby nazwać w dzisiejszych czasach jakościowymi.
Odmiana palomino jest niezastąpiona w przypadku wytwarzania hiszpańskich win wzmacnianych tzw. generosos, w D.O. Jerez-Xérès-Sherry i D.O. Manzanilla-Sanlúcar de Barrameda. Wystarczy długa fermentacja pod grubą powierzchnią osadu z drożdży nazywanego przez Hiszpanów "flor", a nabiorą wówczas wyrazistego charakteru, charakterystycznego aromatu migdałów oraz lekko słonawego posmaku. Wina typu sherry w kilku postaciach (ekstremalnie wytrawne fino, oloroso, amontillado, palo cortado) cieszą się niesłabnącym popytem od ponad stulecia szczególnie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Ocen Parkera i innych krytyków mogą im pozazdrościć czołowi producenci z D.O.C. Rioja czy D.O. Ribera del Duero. "La Bota de Amontillado 31", "La Bota de Fino 35 - Macharnudo Alto", "Lustau Palo Cortado Península" czy "Valdespino Palo Cortado Cardenal VORS" (99 pkt. - Robert Parker) to tylko nieliczne z winnych arcydzieł powstałych przy użyciu 100% gron palomino. Kolejnym argumentem przemawiającym za tym by nie zaniechać uprawy tej winorośli (przynajmniej w Andaluzji) są wina manzanilla, równie mocno wytrawne jak sherry fino, wytwarzane z gron zbieranych w okolicach leżącego nad samym Atlantykiem miasta Sanlúcar de Barrameda. Cieszą się dużą, aczkolwiek w znacznej mierze regionalną popularnością. Póki co w Polsce andaluzyjskie wina wzmacniane są obiektem poszukiwań jedynie koneserów.
W pozostałych regionach winiarskich Hiszpanii palomino niemal wyłącznie stanowi dodatek w kupażach z innymi szczepami, niekiedy całkiem udany jak w przypadku starzonego w beczkach, słodkiego "La Dulce Quietud" z D.O. Toro.
