Katedra św. Marii (Catedral de Santa María) jest największą atrakcją turystyczną Murcji (hiszp. Murcia), stołecznego miasta regionu autonomicznego Región de Murcia. Mimo tego, że nie jest ani najstarszą ani największą katedrą w Hiszpanii, wielu Hiszpanów uważa ją za jedną z najpiękniejszych w kraju. Zawdzięcza to kolażowi stylów obecnych w architekturze budowli oraz wpleceniu w jej dzieje historii związanej z obecnością na tych terenach dwóch kultur: arabskiej oraz chrześcijańskiej. Miasto Murcja nazywane jest barokową stolicą Morza Śródziemnego. Można tego doświadczyć przechadzając się jego uliczkami i wpatrując w fasady licznych kościołów i klasztorów, jednak cały splendor baroku odzwierciedla właśnie ta należąca do katedry.
Historia katedry w Murcji.
Panowanie Maurów na terenach należących do Taifatu Murcji skończyło się w 1243 roku wraz z podpisaniem z chrześcijanami pokojowego traktatu w Alcaraz. Kastylijczycy za siedzibę nowej diecezji w regionie obrali miasto Kartagena, w którym rozpoczęli budowę katedry. Jednak miasto Murcja pozostawało w rękach muzułmanów aż do 1266 roku, kiedy to zostało zdobyte przez króla Jakuba I Zdobywcę (Jaime I el Conquistador). Maurowie nie zostali z niego wysiedleni, na mocy traktatu z Alcaraz chrześcijanie musieli respektować ich religię i nie niszczyć meczetów. Wielki meczet w Murcji stał się z czasem głównym miejscem modlitw zarówno społeczności muzułmańskiej jak i chrześcijańskiej.
W 1291 roku podjęto decyzję o przeniesieniu siedziby episkopatu z Kartageny do Murcji. Meczet stopniowo zaczął się przeobrażać w świątynię katolicką, w połowie XIV wieku zaczęto budować w nim gotycki dziedziniec. Kamień węgielny pod budowę na jego miejscu nowej katedry położono w 1388 roku. Intensywne prace mające na celu wzniesienie gotyckiej Catedral de Santa María de Murcia ruszyły jednak dopiero w 1394 roku. Trwały do 1467, kiedy to nastąpiło jej poświęcenie. Architektura katedry to efekt częstej przebudowy świątyni na przestrzeni kolejnych wieków. Ostatnia, neoklasycystyczna, nastąpiła pod koniec XIX wieku na skutek pożaru, który strawił wnętrze kościoła w 1854 roku.
Architektura katedry w Murcji.
Tak jak już wspomnieliśmy, o wyjątkowości katedry w Murcji stanowi złożoność form architektonicznych budowli. Wyróżnia ją wychodząca na urokliwy plac (Plaza de Belluga) barokowa fasada przypominająca wielki kamienny ołtarz, zaprojektowana przez Jaime Borta i wykonana w latach 1737-1754. Duża ilość głębokich wnęk oraz krzywizn w bogato dekorowanej fasadzie zaowocowała doskonałym kontrastem między światłem i cieniem. W efekcie ta część budowli emanuje wrażeniem mobilności i aurą swoistego niepokoju. Zza lewej strony fasady wyłania się sylwetka strzelistej, prawie 100-metrowej wieży wznoszonej przez ponad dwa stulecia (1521-1793). Mierzy dokładnie 93 metry i jest drugą po słynnej La Giralda w Sewilli najwyższą wieżą kościelną w Hiszpanii. Składa się z pięciu kondygnacji reprezentujących różne style architektoniczne (plateresco, barok, rokoko) i neoklasycystycznej kopuły zaprojektowanej przez Venturę Rodrígueza (1793). Piąta kondygnacja to dzwonnica, w której znajduje się 25 dzwonów odlanych w XVII i XVIII wieku. Najstarszy z nich o nazwie Mora z XIV wieku uznawany jest za jeden z najbardziej wiekowych w Hiszpanii i stanowi obecnie eksponat katedralnego muzeum.
Każda z fasad katedry posiada pięknie zdobione wejścia. Portal Apostołów (Puerta de los Apóstoles) mieści się w południowej fasadzie, jego budowę w stylu gotyckim zrealizowano w latach 1463-1488. Równie ciekawy jest Portal Łańcuchów (Puerta de las Cadenas), złożony z dwóch osobnych części powstałych w XVI i XVIII wieku.
Wnętrze katedry w Murcji zdominowane jest przez architekturę gotycką. Trzynawowa świątynia została zbudowana na planie krzyża łacińskiego. Ambit, typowy dla gotyku śródziemnomorskiego, wyróżnia się prostotą oraz znikomą ilością okiennic. Wewnątrz katedry mieszczą się 23 kaplice, każda poświęcona jest innemu patronowi zasłużonemu dla budowy świątyni. Arcydziełem gotyku flamandzkiego jest Capilla de los Vélez. Wyjątkowej urody jest jej gwiaździste sklepienie oświetlane licznymi okiennicami u jego podstawy. Bogate są zdobienia ścian kaplicy, późnogotyckie z wyraźnymi wpływami sztuki mudéjar.
Katedra w Murcji skrywa w swoim wnętrzu sarkofagi wybitnych postaci z historii Hiszpanii. W głównej kaplicy znajduje się urna z sercem króla Kastylii Alfonsa X Mądrego (Alfonso X de Castilla "el Sabio"). Monarcha ten oprócz odbicia z rąk Maurów znacznej części Andaluzji zasłynął jako wielki reformator i mecenas średniowiecznej nauki i sztuki. W głównej kaplicy znajduje się neogotycki ołtarz, który zastąpił renesansowe retabulum z 1510 roku zniszczone na skutek pożaru w 1854 roku.
Warto jest zwiedzić katedralne muzeum (Museo de la Catedral). Znajduje się w nim bogata kolekcja ołtarzy, rzeźb i obrazów (wyróżniają się eksponaty reprezentujące gotyk). Prowadzi z niego wejście na katedralną wieżę.